Sommige tuiniers gaan op zoek naar een goedkope onkruidverdelger en komen zo bij azijn terecht. “Maar azijn inzetten tegen onkruid is geen goed idee”, zegt Geert Gommers, expert pesticiden bij Velt. “Het is schadelijk voor de natuur. Borstelen, harken of heet water gebruiken zijn veel betere alternatieven.”
Waarom geen azijn?
Een consumentenonderzoek uit Nederland in 2017 toont dat ongeveer 30% van de tuiniers azijn gebruikt tegen onkruid of groenaanslag op paden en terrassen. Het gaat om schoonmaak- of keukenazijn, in concentraties van 6 tot 80% azijnzuur, verdund of onverdund. Daarop besloot het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de risico’s van dit gebruik in kaart te brengen. Uit dit rapport blijkt het volgende:
- Er is een risico voor waterorganismen van 36% azijnzuur als het wordt gespoten op grote aaneengesloten oppervlakten die naast het water liggen
- Er is een risico voor bodemorganismen vanaf een concentratie van 54% azijnzuur
- Er is een risico voor planten naast het bespoten oppervlak vanaf 6,6% azijnzuur
In de praktijk sproeien of gieten gebruikers met een gieter, een spuit of een fles. Als er zo te veel azijn direct in de grond loopt, kan dat een acuut risico vormen voor bodemorganismen. Ook insecten die in de bodem leven, zoals wilde bijen en graafwespen, lopen dan risico.
Dit rapport toont dat gebruik van azijn om onkruid en groenaanslag te verwijderen risico’s inhoudt. Velt raadt het oneigenlijk gebruik als onkruidbestrijder of verwijderaar van groene aanslag af.
Waarom geen onkruidverdelgers met azijnzuur?
In Nederland en België vind je in de handel onkruidverdelgers met azijnzuur. Het gehalte aan azijnzuur in deze producten voor particulieren in België varieert van 6 tot 24%. Bij gebruik volg je de voorschriften op het etiket.
- Je mag ze niet gebruiken in de buurt van waterlopen, afvoerputjes en riolen. Voor sommige onkruidverdelgers geldt een minimale afstand van 1 meter, voor andere 10 meter. Reden: ze zijn schadelijk voor waterorganismen.
- Je mag sommige producten niet gebruiken in de buurt van planten in bloei om bijen en andere bestuivende insecten te beschermen. Reden: ze zijn ook schadelijk voor bijen. Dat is moeilijk, in Nederland en Vlaanderen staan er vanaf februari tot oktober veel planten in bloei.
Deze voorschriften maken het in de praktijk quasi onmogelijk om onkruidverdelgers op basis van azijnzuur in te zetten zonder ongewenste neveneffecten. Daarom raadt Velt het gebruik van deze producten af.
Werken deze producten eigenlijk?
Goed ontwikkelde eenjarige en meerjarige planten overleven vlotjes één behandeling met azijn. Je moet het regelmatig gebruiken om ze weg te krijgen. De gebruiksvoorschriften van de toegelaten onkruidverdelgers vermelden maximum 6 behandelingen per jaar. En dan nog…
De consumentenorganisatie Test-Aankoop publiceerde in maart 2021 haar onderzoek naar de doeltreffendheid van 'ecologische' onkruidverdelgers. Deze onkruidverdelgers werken op basis van azijnzuur, pelargonzuur of een mengeling van vetzuren. Test-Aankoop hield 19 producten van bekende merken als Roundup, AVEVE, DCM en Ecostyle tegen het licht en testte de effectiviteit op verschillende planten: paardenbloem, gras, weegbree, klaver, mos, madelief en boterbloem. De conclusie van Test-Aankoop luidt: “De resultaten zijn ronduit slecht. Geen enkel product slaagde erin het onkruid te verdelgen.”
Wat zijn de alternatieven?
Wil je het onkruid weg? Er zijn heel wat alternatieven zonder ongewenste bijwerkingen. Vooral het voorkomen van onkruidgroei is belangrijk:
- Beperk daarom de oppervlakte van je terras, oprit en paadjes. Maak je terras bijvoorbeeld niet groter dan nodig is.
- Zet planten op plaatsen waar anders onkruid zou groeien
- Borstel of hark regelmatig
- Verwijder onkruid manueel met een hak of krabber
- Heet water uit de keuken (van bijvoorbeeld aardappelen) kun je over onkruid gieten
- Of je kunt het ook verwerken in heerlijke recepten ;-)
Bronnen
- RIVM (2019) - Memo particulier gebruik biociden (2014-2017) https://www.rivm.nl/publicaties/particulier-gebruik-biociden-2014-2017
- RIVM (2019) – De risico’s van azijn bij de bestrijding van onkruid en groene aanslag door particulieren https://www.rivm.nl/publicaties/risicos-van-azijn-bij-bestrijding-van-onkruid-en-groene-aanslag-door-particulieren
- FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (2021) – Database toelatingen gewasbeschermingsmiddelen https://fytoweb.be/nl/toelatingen
- Test-Aankoop – Ecoverdelgers werken niet, magazine Test Aankoop april 2021, n°662 https://www.test-aankoop.be/woning-energie/doehetzelf-tuin/pers/onkruid-vergaat-niet
